MONTREAL – Thị thực cấp mới dành cho sinh viên quốc tế sẽ bị cắt giảm hơn một phần ba trong năm nay khi chính phủ liên bang cố gắng làm chậm sự gia tăng chóng mặt số lượng cư dân tạm trú vốn đang gây áp lực to lớn lên hệ thống nhà ở của Canada.

Bộ trưởng Bộ Di trú, Tị nạn và Quốc tịch Canada (IRCC) Marc Miller đã công bố một giới hạn tạm thời mới đối với thị thực sinh viên tại cuộc họp nội các ở Montréal hôm thứ Hai. Khả năng chi trả các chi phí sinh hoạt và nhà ở là những vấn đề hàng đầu trong chương trình nghị sự, với sự tập trung ngày càng tăng vào ảnh hưởng của việc nhập cư đến cả hai vấn đề này.

Miller cho biết việc đặt ra giới hạn trong 2 năm tới sẽ giúp chính quyền liên bang và tỉnh bang có thời gian giải quyết các vấn đề trong hệ thống thị thực dành cho sinh viên quốc tế. Thực tế vừa qua đã có nhiều tổ chức giáo dục đã bất chấp tăng số lượng tuyển sinh sinh viên quốc tế để tăng thu nhập, mặc kệ sự thật là rất nhiều sinh viên trong số đó không đáp ứng được các yêu cầu tối thiểu về tài chính hoặc ngôn ngữ. Kết quả nhiều sinh viên đến Canada với những sự hỗ trợ ít ỏi không đủ để các bạn sinh sống và học tập.

“(Tình trạng trên) là một mớ lộn xộn,” ông Miller nói. "Đã đến lúc (chúng ta) phải kiểm soát (tình hình)." Miller cho biết số lượng Giấy phép Du học (Study Permit) mới được cấp cho sinh viên trong năm nay sẽ bị giới hạn ở mức 364.000, giảm 35% so với gần 560.000 giấy phép được cấp vào năm ngoái. Con số giới hạn cho năm 2025 sẽ được ấn định sau khi chính phủ đánh giá tình hình vào cuối năm nay. Ông Miller cho biết tổng số đó sẽ được chia cho các tỉnh bang theo tỷ lệ dân số nên một số tỉnh sẽ thấy tác động lớn hơn từ mức trần.

Tỉnh bang Ontario, nơi có tỷ lệ tăng trưởng sinh viên quốc tế lớn hơn các tỉnh bang khác, sẽ chứng kiến việc phân bổ giới hạn mới cho giấy phép du học bị cắt giảm tới một nửa. Hơn 900.000 sinh viên quốc tế được cấp giấy phép du học Canada vào năm ngoái và hơn một nửa trong số họ vừa được cấp giấy phép mới. Con số này gấp hơn ba lần so với 10 năm trước.

Mike Moffatt, giáo sư kinh tế và chuyên gia về nhà ở tại Đại học Western, cho biết sự tăng trưởng chóng mặt số lượng sinh viên quốc tế đến Canada đã gây căng thẳng đáng kể cho vấn đề nhà ở. “Ở một số thành phố, nó đang tạo ra sự khác biệt lớn,” ông nói trước khi thuyết trình về nhà ở trước nội các liên bang. Moffatt cho biết sự gia tăng số lượng cư dân tạm trú đồng nghĩa với việc có thêm hàng nghìn người đang cạnh tranh để có được những căn nhà cho thuê giá rẻ hơn và các nhà đầu tư đang mua bất động sản để chuyển đổi thành nhà ở dành cho sinh viên.

“Thật tốt khi thấy chính phủ liên bang bắt đầu hành động để điều chỉnh số lượng sinh viên quốc tế xuống mức hợp lý”, Ông nói, “Chúng ta cần uốn lại đường cong tăng trưởng và cho phép thị trường nhà đất bắt kịp tốc độ tăng trưởng dân số của chúng ta.”

Bộ trưởng Bộ Nhà ở Sean Fraser cho biết ông nghĩ rằng mức trần này sẽ giảm bớt áp lực ở những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề bởi lượng sinh viên quốc tế tràn vào, chẳng hạn như Vùng Peel ở Ontario.

Bộ trưởng IRCC Marc Miller đã cảnh báo các tỉnh bang vào mùa thu rằng họ cần phải trấn áp những trường học vô đạo đức lạm dụng hệ thống. Nếu không, ông sẽ hành động. Ông cho biết hôm thứ Hai rằng mặc dù đã có một số cuộc thảo luận tích cực nhưng hành động vẫn chưa diễn ra đủ nhanh.

Chính quyền các tỉnh bang chịu trách nhiệm kiểm định các trường để cho phép họ tiếp nhận sinh viên quốc tế, và Ottawa chịu trách nhiệm cấp thị thực cho những sinh viên có thư chấp nhận từ các trường được công nhận đó.

Ông Miller cũng có những lời lẽ gay gắt đối với cái mà ông gọi là những trường học vô đạo đức mà theo nguyên văn ông gọi họ là “nằm hưởng lạc tại các phòng massage”: cấp bằng giả, lợi dụng sinh viên nước ngoài và mức học phí cao mà họ phải trả.

Trong một số trường hợp, các trường học là con đường vào Canada dành cho những người có thể xin thị thực du học để trở thành thường trú nhân, nhưng Miller cho biết chương trình này phải có sẵn để mọi người được học hành. Ông nói: “Nếu bạn cần một chương trình dành riêng cho tài xế Uber ở Canada, tôi có thể thiết kế, nhưng đó không phải là mục đích của chương trình sinh viên quốc tế”.

Lãnh đạo Đảng Bảo thủ Pierre Poilievre đổ lỗi cho Thủ tướng Justin Trudeau về những vấn đề đang diễn ra trong hệ thống. Ông Poilievre cho biết: “Chúng tôi đã có hệ thống nhập cư thành công nhất trong lịch sử thế giới tại Canada. Và sau đó thì Justin Trudeau nhậm chức, và bằng sự kém cỏi và vô trách nhiệm hoàn toàn, cùng thói biểu diễn đạo đức vô tận và buồn nôn của mình, (anh ta) đã phá hủy sự đồng thuận thông thường với vấn đề nhập cư.”

Năm 2022, một báo cáo từ tổng kiểm toán tỉnh bang Ontario cho biết các trường học của tỉnh đã trở nên phụ thuộc vào học phí của sinh viên quốc tế, đặc biệt sau khi tỉnh này buộc các trường đại học và cao đẳng công lập cắt giảm và sau đó giữ nguyên học phí đối với sinh viên nội địa vào năm 2019.

Trong một tuyên bố bằng văn bản hôm thứ Hai, Bộ trưởng các trường Đại học và Cao đẳng của tỉnh bang Ontario Jill Dunlop không nói rõ bà nghĩ việc đặt giới hạn như vậy sẽ ảnh hưởng như thế nào đến tỉnh bang của mình. Bà nói: “Sinh viên quốc tế đóng một vai trò quan trọng trong cộng đồng của chúng tôi, mang lại những lợi ích có ý nghĩa cho Ontario và các tổ chức sau trung học (của tỉnh bang)”. Điều đó nói lên rằng, chúng tôi biết một số kẻ xấu đang lợi dụng sinh viên quốc tế bằng những lời hứa sai lầm về việc đảm bảo việc làm, tư cách cư trú và quốc tịch Canada. Chúng tôi đã hợp tác với chính phủ liên bang để tìm ra cách trấn áp những hành vi này, chẳng hạn như hành vi tuyển dụng mang tính chất săn mồi."

Một báo cáo do chính quyền Ontario ủy quyền đã khuyến nghị tỉnh này nên dừng việc giữ nguyên học phí và nên tăng tài trợ cho các cơ sở giáo dục sau trung học. Dunlop vẫn chưa hành động theo khuyến nghị đó. Thống đốc Manitoba Wab Kinew cho biết Ottawa không cung cấp thông tin chi tiết về ý nghĩa của mức giới hạn đối với tỉnh của ông và cảnh báo nếu điều đó dẫn đến ít sinh viên nước ngoài hơn thì điều đó có thể buộc các trường phải tăng học phí đối với sinh viên địa phương.

Các trường đại học ở Canada cho biết họ lo ngại mức trần này sẽ chỉ gây thêm căng thẳng cho một hệ thống vốn đã căng thẳng, nhưng họ cũng đang chờ thêm thông tin chi tiết từ chính phủ liên bang. Michael Sangster, Giám đốc điều hành của Hiệp hội các trường Cao đẳng Hướng nghiệp Quốc gia, cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Hai rằng tổ chức này ủng hộ động thái nhằm “mang lại sự ổn định cho hệ thống sinh viên quốc tế”. Nhưng Sangster lo ngại rằng Bộ trưởng Miller đã từng nói Canada ưu tiên sinh viên tốt nghiệp hơn những sinh viên ở các trường cao đẳng nghề đào tạo, chẳng hạn như nhân viên y tế, thương nhân, nhân viên ngành giáo dục trẻ giai đoạn sớm và tài xế xe tải. Ông lo ngại Ottawa đang "làm vật tế thần" cho các trường cao đẳng nghề đã đăng ký vì bị xem là gốc rễ của vấn đề về sinh viên quốc tế hiện tại và muốn xem thêm dữ liệu để chỉ ra chính xác vấn đề nằm ở đâu.

Nguồn: Báo cáo của The Canadian Press được xuất bản lần đầu vào ngày 22 tháng 1 năm 2024.
– Với các hồ sơ từ Liam Casey ở Toronto, Steve Lambert ở Winnipeg và Nojoud Al Mallees và Laura Osman ở Ottawa.